W 2024 roku polski rynek pracy stoi na progu istotnych zmian, wywołanych znacznym podwyższeniem płacy minimalnej. Drugi raz z rzędu obserwujemy sytuację, gdzie wzrost najniższej krajowej będzie występował dwukrotnie w tym samym roku: 1 stycznia oraz 1 lipca. Z całą pewnością jest to wydarzenie, którego konsekwencje odczują nie tylko pracownicy, ale również pracodawcy. Nic więc dziwnego, że płaca minimalna w 2024 roku i jej wzrost do niespotykanych dotąd poziomów, wywołuje szereg pytań o długoterminowe konsekwencje dla całej gospodarki. Jakie będą realne skutki tych zmian dla polskiego rynku pracy? Czy pracownicy rzeczywiście odczują poprawę swojej sytuacji finansowej? A może to pracodawcy znajdą sposób, by wykorzystać te zmiany na swoją korzyść? Sprawdzamy i wyjaśniamy, jak nowa kwota minimalnego wynagrodzenia w 2024 roku wpłynie na sytuację finansową pracowników i pracodawców w Polsce!
Płaca minimalna w 2024 roku – 4242 zł od stycznia i 4300 zł od lipca
Od 1 stycznia 2024 roku płaca minimalna wzrosła do 4242 zł brutto, co daje 3221,98 zł netto. W połowie roku czeka nas natomiast kolejna podwyżka, ale tym razem do 4300 zł brutto, czyli 3261,53 zł „na rękę”. Oprócz tego wzrośnie również minimalna stawka godzinowa, która dotyczy przede wszystkim osób, zatrudnionych w ramach umowy zlecenie. Od 1 stycznia 2024 roku wyniesie ona 27,70 zł brutto, a 1 lipca 2024 roku wzrośnie do 28,10 zł brutto.
W porównaniu do 2023 roku obserwujemy bardzo istotną podwyżkę minimalnej krajowej. Wzrost wynosi 512,50 zł netto (w okresie styczeń-czerwiec) oraz 477,67 zł netto (w okresie lipiec-grudzień). Oznacza to, że w kieszeni wielu Polaków zostanie kilkaset złotych miesięcznie więcej w porównaniu do ubiegłego roku. W skali 12 miesięcy otrzymujemy natomiast pokaźną sumę, wynoszącą w granicach 6000 zł. Oczywiście, po drugiej stronie znajdują się pracodawcy. W ich przypadu koszt zatrudnienia i utrzymania pracownika na poziomie minimalnej krajowej, wzrośnie do około 5200 zł miesięcznie.
Jednocześnie zwracamy uwagę, że ostateczna kwota wynagrodzenia netto zależy od kilku czynników (np. złożenia PIT-2, korzystania z PPK, wieku osoby zatrudnionej). W rezultacie płaca minimalna „na rękę” w 2024 roku może nieznacznie różnić się w zależności od indywidualnej sytuacji. Więcej na ten temat znajdziesz w naszym artykule, który w całości poświęciliśmy wyliczeniom, dotyczącym najniższej krajowej w 2024 roku i minimalnej stawce godzinowej – zarówno w ujęciu brutto, jak i netto.
Wpływ podwyżki minimalnej krajowej w 2024 na rynek pracy
Zwiększenie płac minimalnych to nie tylko kwestia większych wypłat. Jest to przede wszystkim impuls, który może zainicjować szereg zmian w strukturach zatrudnienia, strategiach wynagradzania czy ogólnej kulturze pracy. Dotyczy to jednak nie tylko pozytywnych konsekwencji. Dla pracowników jest to perspektywa lepszego zabezpieczenia finansowego, dla pracodawców zaś – konieczność przemyślenia swoich dotychczasowych modeli biznesowych. W obliczu tych zmian pojawiają się nowe wyzwania. Wiele osób zastanawia się, jak utrzymać konkurencyjność na rynku, jak zarządzać zespołem w nowych warunkach finansowych, w jaki sposób premiować bardziej zaangażowanych pracowników, a także jakie strategie przyjąć, aby maksymalizować korzyści firmy na rynku?
Aby zrozumieć, jak ogromne znaczenie dla całej gospodarki naszego kraju ma zwiększenie płacy minimalnej, warto przytoczyć konkretne dane. Według szacunków, od 1 stycznia 2024 roku najniższą krajową pensję pobiera aż 3,6 mln Polaków. Biorąc pod uwagę, że na etacie pracuje ponad 13 mln Polaków, łatwo można wyliczyć, że płacę minimalną otrzymuje ponad 25% z nich – to co czwarty Polak! Z pozoru mogłoby się wydawać, że to dobra informacja. Wystarczy jednak zagłębić się w tę sytuację nieco bardziej, aby dostrzec szereg zagrożeń tak wielkiego odsetku pracowników, którzy zarabiają minimalną krajową.
Nie da się ukryć, że wzrost najniższej krajowej niesie ze sobą zarówno szanse, jak i ryzyka. Z jednej strony, poprawa sytuacji materialnej pracowników może przyczynić się do wzrostu popytu wewnętrznego i pobudzenia gospodarki. Z drugiej jednak strony, dla niektórych przedsiębiorstw wyższe koszty pracy i zatrudnienia mogą oznaczać konieczność podniesienia cen swoich produktów lub usług, a to z kolei może wpłynąć na ich konkurencyjność. Chcąc jak najlepiej, ale jednocześnie najprościej oddać złożoność tego zagadnienia, wyodrębniliśmy kilka najważniejszych konsekwencji podwyższenie płacy minimalnej. Uwzględniliśmy nie tylko perspektywę całej gospodarki Polski, ale także pracowników i pracodawców.
Wzrost płacy minimalnej – skutki dla gospodarki
- Wzrost konsumpcji – podwyższenie płacy minimalnej zwiększa dochody milionów pracowników, co może prowadzić do wzrostu konsumpcji towarów i usług. Taka sytuacja nie jest wyłącznie pozytywna, gdyż wzrost konsumpcji może zwiększać presję inflacyjną. W sytuacji, gdy podaż nie jest w stanie nadążyć za zwiększonym popytem, może to prowadzić do wzrostu cen. Taka sytuacja natomiast napędza inflację. Z kolei wyższa inflacja może wymagać interwencji ze strony banku centralnego. Przykłady takich działań obserwowaliśmy wielokrotnie na przestrzeni ostatnich lat, gdzie regularnie podnoszono stopy procentowe. Miało to bezpośredni wpływ na całą gospodarkę, w tym również koszty kredytowania.
- Zagrożenie dla konkurencyjności firm z sektora MŚP – wzrost płacy minimalnej może stanowić szczególne wyzwanie dla małych firm. Dla wielu z nich, podwyższenie płacy minimalnej w 2024 roku oznacza wzrost bezpośrednich kosztów pracowniczych oraz wzrost składek ZUS. Istnieje zatem realna obawa, że wzrost minimalnej krajowej może skutkować spadkiem zapotrzebowania na pracowników i jednocześnie trudnością w ich utrzymaniu.
Wzrost płacy minimalnej – skutki dla pracowników
- Poprawa sytuacji materialnej – dla wielu pracowników oznacza to bezpośredni wzrost dochodów, co jest szczególnie istotne w obliczu rosnących kosztów życia. Większe dochody mogą zwiększyć zdolność do oszczędzania, a także pozwolić na lepsze zaspokojenie podstawowych i dodatkowych potrzeb.
- Wypłaszczona struktura wynagrodzeń – wysoki odsetek pracowników otrzymujących płacę minimalną może prowadzić do mniejszych różnic w wynagrodzeniach między nowymi a doświadczonymi pracownikami. Taka sytuacja może natomiast demotywować do zdobywania nowych umiejętności i awansu zawodowego.
Wzrost płacy minimalnej – skutki dla pracodawców
- Wzrost kosztów zatrudnienia – bezpośrednim następstwem podwyżki płacy minimalnej w 2024 roku jest zwiększenie kosztów zatrudnienia i utrzymania pracownika przez pracodawców. Będzie to szczególnie odczuwalna przez małe i średnie przedsiębiorstwa w kontekście ich rentowności oraz konkurencyjności na rynku.
- Zmiany w zatrudnieniu – niektóre firmy mogą ograniczać nowe zatrudnienia lub szukać oszczędności przez automatyzację procesów. To może natomiast wpłynąć na dostępność miejsc pracy. Już teraz obserwujemy coraz intensywniejsze wykorzystanie nowoczesnych technologii (np. sztucznej inteligencji) w optymalizacji i automatyzacji niektórych zadań.
- Likwidacja lub zawieszenie działalności – rosnące koszty, zwłaszcza podwyżki płacy minimalnej, mogą skłonić część przedsiębiorców do likwidacji lub zawieszenia działalności. W ten sposób zmniejszy się natomiast dynamika gospodarcza kraju.
Co z najniższą krajową w następnych latach?
W perspektywie najbliższych lat można oczekiwać dalszych dyskusji na temat skutków płacy minimalnej w Polsce. Wzrost wynagrodzeń może być konieczny, aby nadążyć za rosnącymi kosztami życia i utrzymać siłę nabywczą polskich pracowników. Jednocześnie, ważne będzie znalezienie równowagi, która pozwoli przedsiębiorstwom na rozwój i utrzymanie konkurencyjności, nie zagrażając przy tym stabilności zatrudnienia.
Nikt z nas nie ma szklanej kuli, która przewiduje przyszłość. Korzystając jednak z aktualnie dostępnych źródeł, pokusiliśmy się o 3 możliwe scenariusze dla polskiej gospodarki na najbliższe lata.
- Zwiększona aktywność zawodowa vs. ryzyko bezrobocia – wzrost najniższej krajowej może teoretycznie zwiększać aktywność zawodową. Niemniej zbyt wysoka płaca minimalna może też wypychać z rynku pracy osoby mniej produktywne. Kluczowe będzie zatem znalezienie balansu między tymi scenariuszami.
- Regionalizacja płacy minimalnej – to dość kontrowersyjne rozwiązanie, ale pojawiają się rozważania, które sugerują zmianę w podejściu ustalania płacy minimalnej. W tym scenariuszu byłaby ona różnicowana w zależności od regionu Polski czy branży. Już teraz widzimy bowiem, że wpływ równego wzrostu płacy minimalnej jest zróżnicowany w zależności od regionu kraju. Tym samym relatywnie większym obciążeniem są obecnie obarczeni pracodawcy ze wschodniej części Polski.
- Stagnacja płacy minimalnej – w obliczu szybkich i wysokich podwyżek płacy minimalnej w ostatnich latach, przyszłość może przynieść jej stabilizację na poziomie 40-50% średniej krajowej, co może być konieczne dla utrzymania równowagi na rynku pracy.
Oczywiście, to tylko prognozy, które mogą ulec zmianie w zależności od określonych czynników. Wydarzenia ostatnich lat (np. pandemia koronawirusa, atak Rosji na Ukrainę) wystarczająco udowodniły nam bowiem, że wszystkie plany, jakie snujemy, są jedynie jedną z wielu możliwości, która może, ale nie musi się wydarzyć.
Płaca minimalna w 2024 roku – zrozum zmiany i przygotuj się na przyszłość
Nie można zaprzeczyć, że wzrost najniższej krajowej w Polsce w 2024 roku jest ważnym krokiem w kierunku poprawy warunków życia wielu pracowników. Jednocześnie niesie to ze sobą wyzwanie dla pracodawców i może mieć złożone skutki dla całej gospodarki. W tym również takie konsekwencje, których aktualnie nie jesteśmy w stanie przewidzieć. Niewątpliwie bardzo ważne będzie znalezienie równowagi, która pozwoli na dalszy rozwój gospodarczy naszego kraju przy jednoczesnym zapewnieniu godziwych warunków pracy. Kluczem do sukcesu będzie natomiast współpraca i dialog pomiędzy wszystkimi stronami rynku pracy. W ten sposób zmaksymalizujemy korzyści płynące ze zmian w strukturze wynagrodzeń..
Wierzymy, że lektura naszego artykułu pomogła Ci lepiej zrozumieć wpływ wzrostu płacy minimalnej na życie zawodowo i prywatne pracowników oraz pracodawców. W Trasted jesteśmy pewni, że zwiększanie swojej wiedzy i świadomości na tematy ekonomiczne, finansowe, podatkowe czy prawne, skutkują spokojniejszym i bezpieczniejszym życiem. Jesteśmy do Twoich usług i służymy pomocą!
