Ryczałt ewidencjonowany: co musisz o nim wiedzieć?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to bez wątpienia jedna z prostszych form opodatkowania działalności gospodarczej. Nie wymaga prowadzenia szczegółowych ksiąg rachunkowych, a przedsiębiorcy płacą określoną stawkę podatku od uzyskanego przychodu. Nie oznacza to jednak, że ryczałt jest dla każdego. Istnieją pewne zasady i cechy charakterystyczne, które będą korzystne dla określonej grupy osób! Zobacz i przeczytaj najważniejsze informacje na temat tej formy opodatkowania.

Co to jest ryczałt i na czym polega?

Podstawą opodatkowania ryczałtu jest przychód, a przedsiębiorcy nie mają możliwości pomniejszenia tej kwoty o koszty uzyskania przychodu. Tym samym samo rozliczenie jest znacznie prostsze niż w przypadku zasad ogólnych czy podatku liniowego. Warto mieć jednak na uwadze, że ryczałt może nie być najlepszą formą opodatkowania wśród przedsiębiorców, którzy mają relatywnie wysokie koszty, dotyczące prowadzenia działalności.

Stawki ryczałtu wynoszą od 2% do 17% i zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Więcej informacji na ten temat znajduje się w dalszej części artykułu.

Skorzystanie z tej formy opodatkowania nie pozwala na wspólne rozliczenie małżonków lub jako samotny rodzic. Niemożliwe jest również odliczenie od ryczałtu ulgi na dziecko. Do ciekawej sytuacji dochodzi jednak wówczas, gdy dana osoba prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną ryczałtem, a jednocześnie pracuje na etacie (zyski są opodatkowane według skali podatkowej). W takim przypadku można skorzystać z ulgi na dziecko!

Kto może skorzystać z ryczałtu?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych jest dostępny dla osób fizycznych, prowadzących działalność gospodarczą oraz spółek jawnych i cywilnych. Z tej formy opodatkowania mogą również skorzystać przedsiębiorstwa w spadku (sukcesja firmy), a także rolnicy, którzy osiągnęli przychód w ramach rolniczego handlu detalicznego.

Kluczowe jest natomiast, że prawo do ryczałtu przysługuje wówczas, jeśli przychody w poprzednim roku podatkowym nie były wyższe niż 2 miliony euro! Limit dotyczy zarówno działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie, jak i spółki (w tym przypadku mówimy jednak o sumie przychodów wszystkich wspólników).

Kto nie może skorzystać z ryczałtu?

Polskie prawo dość jasno wskazuje, kto nie może opodatkować działalności ryczałtem. Ustawa zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne wyklucza bowiem te osoby, które:

czerpią przychody (w całości lub w części) z prowadzenia aptek, kupna i sprzedaży wartości dewizowych, handlu częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, a także wytwarzania wyrobów opodatkowanych akcyzą (wyjątkiem jest wytwarzanie energii elektrycznej z OZE),
zmieniły profil działalności z prowadzonej samodzielnie na działalność w formie spółki z małżonkiem (i na odwrót – zmieniły działalność w formie spółki z małżonkiem na działalność, która jest prowadzona samodzielnie przez jednego lub każdego z małżonków;
zmieniły działalność prowadzoną samodzielnie przez jednego małżonka na działalność prowadzoną przez drugiego małżonka.

Istotne jest również, że nie można skorzystać z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych w sytuacji, gdy w ramach działalności będzie dokonywana sprzedaż (lub świadczenie usług) na rzecz obecnego albo byłego pracodawcy w danym roku podatkowym lub poprzednim.

Utrata prawa do ryczałtu

Jeśli w trakcie prowadzenia działalności lub spółki, która jest opodatkowana ryczałtem, dojdzie do złamania którejkolwiek z wcześniej wymienionych zasad (np. uzyskanie przychodu ze sprzedaży wartości dewizowych), wówczas można stracić prawo do stosowania tej formy opodatkowania.

W takiej sytuacji należy płacić podatki według skali podatkowej i prowadzić księgi rachunkowe lub księgę przychodów i rozchodów. Podstawą opodatkowania jest wówczas dochód, uzyskany od dnia utraty prawa do ryczałtu. Tym samym nie ma potrzeby zmiany i korekcji wcześniejszych rozliczeń.

Stawki ryczałtu

Jak wspominaliśmy na początku, stawki ryczałtu zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Obecnie wyróżniamy kilka różnych progów podatkowych: 17%, 15%, 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 2%. Pełną listę wytycznych można znaleźć we wcześniej wspomnianej: Ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Tutaj natomiast przytoczymy kilka przykładów dla każdej stawki ryczałtu.

17% dla przychodów, które są osiągane w ramach uprawiania wolnych zawodów (np. tłumacz, adwokat, radca prawny).
15% dla przychodów ze świadczenia usług m.in.: reklamowych, parkingowych i fotograficznych.
14% dla przychodów ze świadczenia usług w zakresie m.in. opieki zdrowotnej.
12% dla przychodów ze świadczenia usług, które dotyczą m.in. wydawania gier komputerowych.
10% dla przychodów, które dotyczą usług w zakresie kupna i sprzedaży nieruchomości na własny rachunek
8,5% dla przychodów, które wynoszą do 100 000 zł oraz 12,5% przychodów od kwoty 100 000 zł z tytułu m.in. wynajmu i obsługi nieruchomości własnych lub dzierżawionych.
8,5% dla przychodów z m.in. świadczenia usług w zakresie edukacji.
5,5% dla przychodów z m.in. działalności wytwórczej i robót budowlanych.
3% dla przychodów z m.in. działalności gastronomicznej z wyłączeniem sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%.
2% dla przychodów ze sprzedaży produktów roślinnych lub zwierzęcych, które są przetworzone w sposób nieprzemysłowy.

Jeśli podatnik prowadzi ewidencję w taki sposób, która uniemożliwia określenie rodzaju działalności i wyznaczenie stawki ryczałtu, wówczas podatek wynosi 8,5%.

Ewidencja przychodów w ryczałcie

Jedną z głównych zalet ryczałtu jest możliwość prowadzenia uproszczonej księgowości, która przybiera postać ewidencji przychodów. Należy ją prowadzić odrębnie za każdy rok podatkowy! Obecnie prowadzenie jest możliwe w formie papierowej lub elektronicznej, natomiast od 2023 roku przedsiębiorcy będą zmuszeni korzystać z programów komputerowych.

Ewidencja przychodów w ryczałcie musi zawierać:

datę wpisu,
datę uzyskania przychodu,
kwotę opodatkowanego przychodu, przypisanego dla poszczególnych stawek,
numer dowodu księgowego, który jest podstawą do dokonania wpisu.

Gotowy wzór ewidencji znajduje się w Rozporządzeniu Ministra Finansów z 17 grudnia 2021 roku.

Przedsiębiorca jest również zobligowany do posiadania i przechowywania dowodu zakupu towarów. Konieczne jest również prowadzenie ewidencji środków trwałych lub ewidencji zatrudnienia (jeśli firma zatrudnia pracowników).

_______________________________

Jesteś zainteresowany inną formą opodatkowania działalności? Przeczytaj nasze poradniki na temat:

Po więcej odpowiedzi zapraszamy do indywidualnego kontaktu z biurem rachunkowym Trasted.